In deze Week geven we een doorkijkje in uiteenlopende activiteiten op het gebied van inclusiever onderwijs van het platform en onze samenwerkingspartners. Intussen is de Werkagenda Route naar inclusief onderwijs 2035 gepubliceerd en is het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bezig met de uitwerking hiervan. Tegelijkertijd worden er steeds meer initiatieven door scholen en samenwerkingsverbanden ontwikkeld om inclusiever onderwijs gestalte te geven.
Dit jaar besteden we in een drieluik eerst aandacht aan activiteiten en goede aanpakken van samenwerkingsverbanden en hun scholen in het po en vo, actuele ontwikkelingen en varianten van expertisecentra bij inclusief onderwijs. Op de tweede dag is de focus gericht op het Samenwerkingsverband Driegang waar al langer aan inclusief onderwijs wordt gewerkt en tijdens de slotdag staat het perspectief van ouders bij de ontwikkeling van een inclusievere leeromgeving centraal.
Je kunt de onlinesessies van de Week terugkijken.
Een toenemend aantal scholen en samenwerkingsverbanden is bezig inclusiever onderwijs te realiseren. Bij de start van de Week van Inclusief Onderwijs 2024 geven we allereerst een kort overzicht van afgesloten en nieuwe activiteiten van het platform Naar Inclusiever Onderwijs en onze partners. Speciale aandacht besteden we aan de voortgang in samenwerkingsverbanden die deelnemen aan ons innovatieprogramma en aan activiteiten vanuit het platform op het gebied van informatievoorziening en ondersteuning, inclusieve onderwijshuisvesting en expertisecentra.
Dico Baars (Verus) gaat als voorzitter tijdens deze sessie allereerst in gesprek met Dolf van Veen (NCOJ) over opbrengsten en lopende activiteiten van het platform Naar Inclusiever Onderwijs.
Marleen van Berkum (SWV Passend Onderwijs Goeree-Overflakkee) en Frank Kat (SWV PO 3006) bespreken de manier waarop hun samenwerkingsverband het werken aan inclusiever onderwijs op de scholen stimuleert, de opbrengsten en nieuwe aandachtspunten.
Met Saskia Rijghard (AED), Joan Bosma (De Twijn) en Paulien Kuipers (Fierder Onderwijs) worden verschillende varianten van expertisecentra besproken bij het stimuleren van inclusief onderwijs in hun regio. Immers, niet alleen het (v)so, maar ook samenwerkingsverbanden, (reguliere-)schoolbesturen zelf en andere organisaties zijn op het gebied van de expertisefunctie actief. Dit vormt een belangrijk thema bij de verdere praktijk- en beleidsontwikkeling bij inclusief onderwijs.
Tot besluit worden nieuwe activiteiten van het platform aangestipt op het gebied van inclusieve onderwijshuisvesting en het realiseren van één punt voor informatie en ondersteuning en wordt de kalender voor 2024 toegelicht waaronder de highlights van de landelijke conferentie op 12 juni 2024 in Het Spant in Bussum.
In samenwerkingsverband Driegang (po) wordt al geruime tijd gewerkt aan inclusiever onderwijs. SWV Driegang is een van de inspiratieregio's in het innovatieprogramma van het platform Naar Inclusiever Onderwijs. In deze sessie delen zij hun aanpak van een regionaal vastgestelde werkdefinitie voor inclusief onderwijs gebaseerd op vier pijlers.
In deze bijeenkomst leidt Herbert Schaap (SWV Driegang) het gesprek over de vier pijlers en hoe daaraan gewerkt wordt in de praktijk. De eerste pijler is getiteld 'Welkom': een schoolse setting (bij voorkeur in de eigen wijk/het eigen dorp) waarin elk kind zich welkom en gezien weet en voelt. In de tweede pijler 'Effectief systeem' hanteert de school werkwijzen en afspraken die een omgeving creëren waarin adequaat uitgegaan kan worden van de verschillen tussen kinderen.
'Vaardigheden' is de derde pijler die benadrukt dat de betrokken professionals de benodigde vaardigheden hebben om van diversiteit in een klas uit te gaan. De laatste pijler is 'Middelen en expertise' waarmee inclusief onderwijs gezamenlijk wordt gerealiseerd en alle betrokken partijen zoals de school, het samenwerkingsverband, ouders, zorginstellingen en de gemeente, constructief met elkaar samenwerken.
Deze bijeenkomst is interessant voor schoolleiders, leraren, ondersteuners, samenwerkingsverbanden en gemeenten.
Samenwerking met ouders en leerlingen is cruciaal bij inclusief onderwijs. Ook is goede ondersteuning met hoogwaardige expertise op het gebied van speciale onderwijszorg nodig. Professionals die weten hoe je samen met ouders en leerlingen zorgt voor passende ondersteuning op een reguliere school. Dat dit in de praktijk niet vanzelfsprekend is ervaren ouders, leerlingen en hun begeleiders dagelijks. We kunnen veel leren van hun ervaringen en gaan daarover in gesprek.
Lobke Vlaming (Ouders & Onderwijs) gaat tijdens deze sessie in gesprek met ervaringsdeskundige ouders en professionals uit het onderwijs. Vanuit concrete ervaringen raken we gaandeweg diverse vraagstukken aan die spelen bij de vormgeving van inclusief onderwijs.
In dit gesprek worden onder meer ervaringen ingebracht van ouders met een migratieachtergrond bij het zoeken naar een inclusieve school en van ouders met een kind met een beperking. Behalve de stem van ouders zijn ook de perspectieven van een schoolleider en een samenwerkingsverband aan tafel vertegenwoordigd. Belang en urgentie van het thema, maar ook progressie en verbetermogelijkheden worden zo in het gesprek verduidelijkt.
We besteden aandacht aan voorbeelden van goede aanpakken van samenwerkingsverbanden en hun scholen in voorbeeldregio's, een nieuw programma voor inclusieve(re) huisvesting, het platform als informatiepunt, de conferentie op 12 juni, andere actuele ontwikkelingen, en we bespreken varianten van expertisecentra bij de ontwikkeling van inclusief onderwijs.
Deze inspirerende sessie, verzorgd door SWV Driegang dat ver gevorderd is in het implementeren van inclusief onderwijs, staat geheel in het teken van hun werkdefinitie. Met behulp van deze definitie kan het samenwerkingsverband met korte samenwerkingslijnen leerkrachten en leerlingen (en ouders) op school met expertise en middelen ondersteunen.
De werkdefinitie wordt uitgebreid toegelicht en telt vier pijlers: 'Welkom', 'Effectief systeem dat uitgaat van verschillen', 'Vaardigheden' en 'Middelen en expertise'.
Tijdens de sessie is de onderstaande link naar de website van SWV Driegang getoond met meer informatie over de werkdefinitie.
Samenwerking met ouders en leerlingen is cruciaal bij inclusief onderwijs. In dit gesprek praten we over ervaringen van ouders met een kind met een (meervoudige) beperking bij het zoeken naar een inclusieve school, een leerling, een schoolleider en een samenwerkingsverband.
In het gesprek gaat het onder meer over het belang van sociale en didactische inclusie, acceptatie door leeftijdsgenoten, kinderen die elkaar helpen, de balans tussen wat de school kan/wil en wat de leerling nodig heeft, omgang van de school met leerlingen met gedragsproblemen, verschillen in professionaliteit en competenties tussen leerkrachten, en de ondersteuning vanuit het samenwerkingsverband.