Geen plek

Voor veel kinderen is nog altijd geen plek in het huidige onderwijssysteem. Het is zorgelijk dat zij niet de ondersteuning krijgen die zij nodig hebben en daardoor niet tot leren komen. In het onderwijsveld is de afgelopen jaren een ontwikkeling gaande richting inclusief onderwijs; steeds meer scholen hebben als doelstelling om elk kind dat bij hen wordt aangemeld te accepteren en steeds meer scholen zoeken naar verbinding in plaats van uitsluiting. Helaas lopen zij hierbij tegen een behoorlijk aantal drempels aan. Deze drempels worden opgeworpen door de Nederlandse wet- en regelgeving die nog altijd niet in lijn is met de verplichtingen uit het VN-Kinderrechtenverdrag en het VN-Verdrag Handicap. Dit maakt het niet altijd eenvoudig voor scholen om inclusief onderwijs te bieden.

Kinderrechtenkader: wat staat er in de Verdragen?

Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (VN-Kinderrechtenverdrag) vormt samen met het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap (VN-Verdrag Handicap) de basis voor het internationale kinderrechtenkader omtrent onderwijs. Het onderwijs moet volgens het VN-Kinderrechtenverdrag gebaseerd zijn op gelijke kansen en gericht op een zo volledig mogelijke ontplooiing van de persoonlijkheid, talenten en geestelijke en lichamelijke vermogens van het kind. Op grond van het VN-Verdrag Handicap hebben kinderen met een beperking recht op onderwijs in een inclusief onderwijssysteem. Dit betekent dat de nationale overheid moet zorgen voor een systeem waarin kinderen in beginsel samen naar een school in de buurt gaan en daar zorg en ondersteuning op maat ontvangen.

Het VN-Verdrag Handicap en het VN-Kinderrechtenverdrag hebben een holistisch karakter. Dit betekent dat alle rechten uit deze verdragen in samenhang worden gezien. Het recht op onderwijs staat onder andere in relatie tot artikel 3, 6 en 23 van het VN-Kinderrechtenverdrag. Artikel 3 van het VN-Kinderrechtenverdrag bepaalt dat het belang van het kind de eerste overweging moet vormen bij alle maatregelen die betrekking hebben op een kind. Het belang van het kind wordt door middel van de andere kinderrechten geconcretiseerd. Uit artikel 6 van het VN-Kinderrechtenverdrag volgt dat ieder kind het recht heeft om zich zo optimaal mogelijk te ontwikkelen.

Artikel 12 van het VN-Kinderrechtenverdrag en artikel 7 lid 3 VN-Verdrag Handicap bepalen dat ieder kind het recht heeft om zijn mening te geven over alle zaken die hem aangaan.
Naar deze mening dient serieus te worden geluisterd en er dient een passend gewicht aan te worden toegekend in overeenstemming met de leeftijd en de rijpheid van het kind.

Het VN-Kinderrechtenverdrag besteedt bijzondere aandacht aan kwetsbare groepen kinderen die belemmeringen ervaren om op dezelfde wijze als hun leeftijdsgenoten van hun rechten te genieten. Voor kinderen met een beperking is in artikel 23 VN-Kinderrechtenverdrag uitdrukkelijk bepaald dat zij recht hebben op toegang tot het onderwijs. Het VN-Kinderrechtencomité, toezichthouder op de naleving van het VN-Kinderrechtenverdrag, geeft in General Comment nummer 9 een toelichting op artikel 23 VN-Kinderrechtenverdrag. In deze toelichting geeft het Comité aan dat inclusief onderwijs het doel van onderwijs aan kinderen met een beperking moet zijn.